Hoe overtuig je het publiek dat jouw verhaal interessant is voor ze om naar te luisteren? Er is een methode om te zorgen dat je publiek op het puntje van de stoel gaat zitten tot het eind van je presentatie. Dat doe je door voorafgaand aan het maken van je presentatie na te denken over hoe jouw onderzoek bijdraagt op twee niveaus: 

• Wat is de maatschappelijke relevantie van jouw werk? 

• Wat betekent jouw werk voor het specifieke publiek in de zaal? 

Veel wetenschappelijk onderzoek is een puzzelstukje in een groter geheel. Bijvoorbeeld het tegengaan van klimaatverandering, het ontwikkelen van nieuwe medicijnen of het opruimen van milieuvervuiling. Hoe verder je publiek afstaat van jouw (specialistische) onderzoeksveld, hoe belangrijker het is om eerst uit te zoomen en dit grotere plaatje te benoemen. Als je moeite hebt om dat plaatje te vinden, bedenk dan: wat loopt de wereld (uiteindelijk) mis als we acuut zouden stoppen met jouw onderzoek? 

Krachtige combinatie 

De tweede vraag is meestal moeilijker te beantwoorden, maar is wel noodzakelijk voor je overtuigingskracht. Neem bijvoorbeeld Tesla. De maatschappelijke relevantie van hun activiteiten is duurzaamheid; rijden op schone energie in plaats van op fossiele brandstoffen. Maar dat alleen is waarschijnlijk niet voldoende om mensen een (toch ook wel dure) Tesla te laten kopen. Tesla maakt hun auto’s echter ook voor de individuele gebruiker aantrekkelijk: de auto’s zijn prachtig vormgegeven, rijden enorm lekker en geven je status. De combinatie van dit “egoïstische” belang met iets waar je trots op kan zijn (‘Ik draag m’n steentje bij aan een betere wereld’) is enorm krachtig. Datzelfde principe werkt ook bij het overtuigend presenteren van je onderzoek.  

‘De kunst is om dit superconcreet te benoemen’  

Hoofdbrekens 

Mensen willen namelijk altijd weten of ze er iets aan hebben. Bedenk dus vooraf wat de waarde is van jouw verhaal voor je publiek. Zelfs als je “slechts” een simpele update van je werk geeft bij een teammeeting op het lab, kun je daarbij stilstaan. Jouw creatieve oplossing kan bijvoorbeeld een nuttig inzicht leveren voor anderen en je falen biedt een waarschuwing en tijdsbesparing (‘Dit pad hoef je niet te proberen, dat heb ik al gedaan’). In plaats van dat iedereen drie papers door moet worstelen om van iets ingewikkelds chocola te maken, bespaar jij je toehoorders veel hoofdbrekens door het kort uit te leggen. Misschien is jouw aanpak wel efficiënter, schoner of zuiniger en scheelt het dus tijd, afval en geld. De kunst is om dit superconcreet te benoemen. ‘Na deze presentatie weet je / kun je…’ Is jouw aanpak bijvoorbeeld heel nauwkeurig? Dan zit de relevantie erin dat je hiermee heel betrouwbare resultaten genereert. Je neemt met andere woorden onzekerheid, in sommige gevallen zelfs potentiële stress, weg. Je publiek bedenkt deze voordelen helaas niet altijd zelf, het is dus zaak om het heel expliciet te benoemen.   

Expliciet maken 

Laat me een voorbeeld geven van een samenwerking tussen chemici en biologen. Biologen gebruiken chemische stoffen om proeven mee te doen. Bijvoorbeeld om een bepaalde receptor te blokkeren, om zo de functie ervan te ontdekken. De chemicus kan deze relevantie op individueel niveau expliciet maken: ‘Met dit onderzoek kunnen je sneller en gerichter onderzoek doen naar hele specifieke biologische functies. Jouw werk wordt dus makkelijker, nauwkeuriger en efficiënter’. En het maatschappelijke belang is: ‘Hierdoor kunnen jullie de stap richting het ontdekken van nieuwe medicijnen verkorten’.  

Kortom, stel jezelf de vraag: wat levert mijn onderzoek op voor de wereld en voor de mensen tegenover me in het bijzonder? Daarop een antwoord formuleren is niet altijd even makkelijk, maar gaat je enorm helpen in je overtuigingskracht.