Industriepark Chemelot bij Geleen is het op een na grootste chemische industriepark in Europa. De totale campus is 800 hectare groot en huisvest meer dan honderd bedrijven, zowel gevestigde namen als innovatieve start-ups, die werkgelegenheid bieden aan duizenden medewerkers. Daarnaast hebben inmiddels ook verschillende onderwijsinstellingen, waaronder de Universiteit Maastricht, vestigingen op het terrein.

Dat laatste is opmerkelijk omdat ruim tien jaar geleden er in Limburg nog helemaal geen universitaire bèta opleiding bestond die studenten klaarstoomde voor deze industrie. Dat was de aanleiding voor de Universiteit Maastricht (UM) en de Provincie Limburg om in actie te komen, wat resulteerde in het project Versterking Natuurwetenschappen (VNW). Doel: het aanbod aan bètawetenschappelijk onderwijs en onderzoek in Limburg te vergroten.

Tussen 2012 en 2022 droeg de Provincie Limburg in totaal €25 miljoen bij om de Limburgse bèta infrastructuur en campus te versterken. En met succes, want in de eerste fase van het project werden al drie opleidingen en twee onderzoeksgroepen ontwikkeld: de bacheloropleiding ‘Maastricht Science Programme’, twee masteropleidingen ‘Biobased Materials’ en ‘Systems Biology’ en de onderzoeksgroepen ‘Maastricht Centre for Systems Biology’ en de ‘Biobased Materials’ groep. Het aanbod breidt zich nog steeds verder uit.

Biobased Materials

KNCV-voorzitter en hoogleraar Sustainability of Chemicals and Materials Yvonne van der Meer en universitair hoofddocenten Jules Harings en Katrien Bernaerts stonden bij de Universiteit Maastricht aan de wieg van de masteropleiding Biobased Materials. Van der Meer benadrukt dat bij het opzetten van een opleiding best wel wat komt kijken. ‘Wij hebben bijvoorbeeld veel gesprekken gevoerd met bedrijven uit de regio. Wat voor mensen zoeken jullie? En mis je kwaliteiten en vaardigheden bij afgestudeerden van andere opleidingen die bij jullie aan de slag gaan?’ Uiteindelijk bleek dat de industrie gekwalificeerde medewerkers zoekt die multidisciplinaire projecten kunnen coördineren en goed kunnen samenwerken. Van der Meer: ‘Daarnaast moeten werknemers ook een gevoel hebben voor het kostenplaatje van het draaien van een onderzoek.’

Toen het duidelijk werd dat vooral een breed programma gewenst was, hebben Van der Meer en collega’s samenwerking gezocht met andere partijen. ‘We hebben de handen ineengeslagen met Universiteit van Aken in Duitsland. En dat zie je ook terug in ons aanbod. Kennis die wij zelf niet hebben zoals textiel engineering komt vanuit Aken. En daardoor kunnen we dit toch in een vak aanbieden. Er zijn dus ook hoogleraren uit Aken die college geven bij onze opleiding op de Brightlands Chemelot campus.’

Deze samenwerking heeft niet alleen geresulteerd in een uitgebreider lesaanbod, maar ook in het opzetten van een nieuw onderzoeksinstituut: het Aachen Maastricht Insititute for Biobased Materials. Van der Meer, zelf onderdeel van dit instituut, integreert haar onderzoek in de colleges. ‘Ik laat mijn onderzoek weer terugkomen in het onderwijs. Ik wil dat alle studenten de nieuwe ontwikkelingen meekrijgen, want in het duurzaamheidsdebat vindt snel verandering plaats.’

Multidisciplinair

Deze brede kijk van lesgeven zorgt ervoor dat alle Biobased Materials masterstudenten multidisciplinair zijn opgeleid. ‘Wij kijken breder dan andere opleidingen. Studenten krijgen niet alleen de harde chemie mee, maar ook biologie, engineering en duurzaamheidsanalyses komen aan bod’, vertelt Van der Meer.

Tien jaar na de start van de opleiding benadrukken alumni volgens Van der Meer de waarde van hun brede opleiding. ‘Ze kijken vaak met een andere invalshoek naar onderwerpen dan hun collega’s die monodisciplinair zijn opgeleid. Pas als ze in een bedrijf werken, merken ze hoe uniek en waardevol dat is.’

Vonk

Bij het betreden van de faculteit Science and Engineering zie je de spreuk ‘als het vonkt verspringt de horizon’ in grote witte neon letters aan de muur hangen. Dit kunstwerk is gemaakt door Maarten van den Berg om het project VNW feestelijk af te sluiten. Van der Meer benadrukt dat de historie laat zien dat Limburg constant een vernieuwingsproces tot stand brengt voor een duurzame toekomst. ‘Ik denk dat deze filosofie wordt weerspiegeld in het kunstwerk. Er moet een vonk aanwezig zijn om weer iets nieuws neer te leggen.’