De meeste sprekers voelen wel een zekere urgentie bij het delen van hun verhaal. Maar meestal is dat een onderbuikgevoel dat zich moeilijk in concrete woorden laat vangen.

Vervolgens worden er slides bij elkaar gezocht, die worden gepresenteerd, het publiek stelt nog wat beleefde vragen en dat was het dan. Een week later is er niks veranderd. Niet in het leven van de spreker en niet in dat van het publiek. Dat kan anders. Elke presentatie kan een mogelijkheid zijn om de wereld te veranderen. Of in elk geval jouw wereld en die van je publiek.

Expliciet maken

Als ik tijdens een presentatieworkshop vraag wat de reden is om een presentatie te geven, is het meest gegeven antwoord: ‘ik wil het publiek informeren’. Informeren is echter altijd een middel tot iets anders. En dat ‘andere’ is vaak dat onbestemde onderbuikgevoel. Toch is het expliciet maken van dat onderbuikgevoel enorm krachtig om een doeltreffende presentatie te geven.

‘Een helder doel maakt je presentatie een stuk duidelijker en levendiger’

Stel, een spreker wil mensen informeren dat hij een gen heeft gevonden dat een bananenras beter bestand maakt tegen droogte. Als hij alleen ‘informeert’, dan komt er een standaardverhaal over de procedure van het onderzoek, de resultaten en de conclusie. Het publiek moet dan zelf maar uitzoeken wat ze met die informatie moeten. Maar misschien is de spreker eigenlijk op zoek naar geld voor het vervolgonderzoek, naar meer aandacht voor publicatie of naar boeren die bereid zijn te experimenteren met het nieuwe bananengen.

Beter selecteren

Als de spreker een helder doel kiest (dat ook past bij het publiek in de zaal!) dan maakt dat de presentatie plots een stuk duidelijker en levendiger. Als het doel is om meer geld te krijgen, is het wijs om de urgentie van vervolgonderzoek aan te stippen. Bijvoorbeeld: ’De banaan betekent voedselzekerheid voor miljoenen mensen over de hele wereld. Het is daarom enorm belangrijk dat we een banaan hebben die klimaatverandering het hoofd kan bieden.’ Vaker geciteerd worden? Zeg dan iets als ’In mijn paper staat precies beschreven hoe mijn methode werkt, scan de QR-code op het scherm en download direct mijn paper.’ Samenwerkingen aangaan? Maak het concreet: ’Ik zoek boeren die mijn nieuwe banaan willen telen. Als je suggesties hebt, mail me alsjeblieft. Hier staat mijn mailadres.’ Een duidelijk doel definiëren hebt ook bij de voorbereiding van je presentatie; je kunt beter selecteren welke informatie relevant is en welke niet.

‘Je publiek heeft ook een druk leven’

Geen schroom

Een struikelblok is dat veel wetenschappers schroom hebben om een doel te hebben. Vragen om geld, samenwerkingen of citaties: het voelt allemaal wat plat en ‘commercieel’. Wetenschap draait om objectieve, integere, op zichzelf staande kennis. Niets meer, niets minder. Daarom voelt louter ‘informeren’ als de meest zuivere route. Het probleem is alleen dat het tegelijk betekent dat het publiek zelf maar kaas moet maken van die stortvloed aan informatie. Maar het publiek heeft ook een druk leven. De mensen in de zaal bedenken niet zo snel uit zichzelf hoe het onderzoek van de spreker naar een hoger plan kan komen. Kortom: zowel voor de spreker als voor het publiek is het prettiger als het doel verder gaat dan ‘informeren’. Dus: Bedenk eerst wat je graag wilt bereiken met je presentatie. Wil je steun voor een nieuw idee in je onderzoek? Wil je dat jij wordt gezien als dé expert in jouw vakgebied? Wil je een gedragsverandering teweegbrengen bij de mensen in de zaal? Schaam je er niet voor om dat helder aan te geven, dat mag! Een duidelijke drive maakt je verhaal alleen maar krachtiger. Daar zijn jij én je publiek bij gebaat.