Uiteindelijk hebben we anderen nodig om zelf verder te komen. Bijvoorbeeld omdat we samenwerkingspartners zoeken, subsidie voor onderzoek nodig hebben of indruk willen maken bij een sollicitatiegesprek. Om anderen te inspireren met jouw vakkennis zijn er twee manieren. Bij de eerste maak je jouw onderzoek heel groot, bij de ander maak je het juist klein. Het grote perspectief gaat over de vraag hoe jouw vakkennis bijdraagt aan een betere wereld, het kleine belicht de rol die jouw onderzoek heeft in het dagelijks leven.

Ik geef een paar voorbeelden voor beide benaderingen aan de hand van de volgende tekst die ik van een promovendus ontving:

We kunnen alcoholen maken uit eenvoudige epoxiden. Epoxiden zijn cyclische ethers van drie atomen: twee koolstofatomen en één zuurstof. Het zijn een soort ringen die je aan één kant kan openmaken om ethanol te maken. Maar de chemische reactie die daarvoor nodig is produceert veel afval en is duur. Daarom werk ik aan een katalytische reactie waarbij ik titanocenen gebruik, een metaal dat in grote hoeveelheden voorhanden is.

Als een leek dit leest, zal die waarschijnlijk denken: ‘het zal wel’. De tekst zit vol jargon: ethanol, epoxiden en cyclische ether. Het is ook niet duidelijk wat hier nou spannend aan is. Als we echter uitzoomen wordt het wel spannend.

Uitzoomen: Hoe draagt je onderzoek bij aan een betere wereld?

In mijn workshops heb ik een simpele oefening om het grotere plaatje te vinden van wetenschappelijk onderzoek. Je schetst wat je doet en beantwoordt dan de sceptische vraag ‘ja, dus?’ Herhaal dat een paar keer. In dit geval gaat dat zo:

‘Door een katalysator te gebruiken gaat de reactie sneller en efficiënter.’

‘Ja, dus?’

‘Daardoor is het goedkoper en ontstaat er minder afval.’

‘Ja, dus?’

‘Daarmee is het maken van alcohol duurzamer en dragen we bij aan een schonere wereld, zonder onnodige vervuiling.’

Als je maar genoeg uitzoomt, kom je uit op hele grote thema’s: klimaatverandering tegengaan, minder ziekte, meer welzijn etc. Welke past er voor jouw onderzoek? Je denkt misschien dat het vanzelfsprekend is. Maar het is opmerkelijk hoe vaak zelfs deelnemers uit vergelijkbare vakgebieden tijdens een workshop het grotere plaatje pas doorhebben als het letterlijk zo wordt gezegd.

Inzoomen: Wat heeft dit met mij te maken?

Een andere route is om je onderzoek juist heel alledaags te maken. In dit geval zou het verhaal kunnen beginnen met: ‘Alcohol zit niet alleen in bier en wijn. Het zit ook in shampoo, neussprays en schoonmaakmiddelen. Alcohol wordt voor enorm veel dingen gebruikt, meer dan je denkt.’ Helemaal mooi is het als je vervolgens afsluit met het grotere plaatje: ‘Om te zorgen dat jij kan blijven genieten van je shampoo en neusspray zonder de aarde onnodig te vervuilen, doe ik mijn onderzoek.’

Laten we de twee methoden nog eens loslaten op een nieuw voorbeeld. ‘Ik doe onderzoek naar vliegenlarven die biologische reststromen omzetten in diervoeder.’

Hoe verandert het de wereld? Er is minder afval om te verbranden, want dat eten de larven op. Daarnaast maken de larven ook meteen nieuwe voeding, dus er zijn minder geteelde gewassen nodig om diervoeding te maken. Dat spaart ook weer water en grondstoffen. Kortom: deze methode zorgt wederom voor een schonere en duurzamere wereld. Dat is het grotere plaatje. En wat is het alledaagse aspect? Vanaf nu kun je anders kijken naar die vieze maden in je groene afvalcontainer. Het zijn namelijk nuttige afvalopruimers!

Het kost meestal niet eens zo gek veel tijd om dit te bedenken en het levert je direct hele leuke, geïnteresseerde gesprekken op. En wie weet waar dat niet nog meer toe kan leiden.