‘Zo’n 36 uur geleden ontdekte PhD-student Kate Dibiaski een zeer grote komeet’, vertelt de zichtbaar nerveuze astronoom Randall Mindy. Hij zit in de Oval Office en doet zijn verhaal tegen de president van de VS in de film Don’t look up. ‘Ah’, zegt de president verheugd tegen Kate. ‘Wat leuk voor je.’ Randy merkt op dat de president de boodschap niet vat en vervolgt: ‘De komeet is vijf tot tien kilometer in doorsnede. Waarschijnlijk afkomstig van de Oortwolk, het buitenste deel van het zonnestelsel. Met de Gauss-methode van baanbepaling en de gemiddelde astrometrische onzekerheid van 0,04 boogseconde…’ Hij wordt bruut onderbroken. ‘Ik verveel me, vertel ons gewoon wat het is!’ Uiteindelijk na meer gestamel over plaats van impact en mogelijke gevolgen voor de planeet vult iemand anders aan: ‘President, deze komeet betekent het einde van de wereld.’

In de film is het een lachwekkende scene. Een karikaturale uitvergroting van een maatschappij die wetenschap niet wil horen en een stamelende wetenschapper die in details blijft hangen. Toch wordt er juist door de absurdistische uitvergroting meteen iets heel goed zichtbaar. Mensen willen doorgaans weten: Wat vertel je me en waarom is dit belangrijk? Ze hebben, kortom, als eerste het grotere plaatje nodig om het te kunnen volgen.

Conclusie nodig

In de academische wereld zijn we gewend geraakt aan de structuur van wetenschappelijke publicaties. Alleen gaat het mis als we dat meenemen naar buiten. En ‘buiten’ is al snel een heel groot deel van de wereld. Bijvoorbeeld bij het delen van bevindingen in een publiekslezing, een rapport opstellen voor beleidsmakers of als we het bedrijfsleven willen interesseren. In al deze gevallen is het zaak om te beginnen met het meest belangrijke deel. Ook zij hebben, net als de fictieve president uit Don’t look Up, eerst de conclusie nodig. De conclusie geeft namelijk een context. Je publiek of lezers snappen dan waar je naartoe gaat, wat je precies te vertellen hebt en waarom jouw verhaal interessant is.

Het publiek heeft jou nodig als gids

Zware waterstof

Stel dat een spreker over organische chemie in een publiekslezing vertelt over het bouwen van nieuwe moleculen door het vervangen van waterstofatomen door deuterium, de “zware waterstof”. En dat die gemodificeerde moleculen kunnen dienen voor nieuwe soorten medicijnen die langzamer door het menselijk lichaam worden verwerkt. Dan zal het publiek denken: Wat vertel je me nou precies en waarom is dit belangrijk? De spreker kan ze helpen door de volgorde om te draaien en met het einde te beginnen. Bijvoorbeeld zo: ‘Ik werk aan een methode waarmee we in de toekomst minder medicijnen hoeven te slikken en dus ook minder last van bijwerkingen hebben. Om dat te bereiken onderzoeken we moleculen die langzamer opgenomen worden door het lichaam. Daarvoor kijk ik specifiek naar waterstofatomen…’ De volgorde is precies omgekeerd vergeleken met de eerste versie. Eerst het grote plaatje (Wat levert het op?) en daarna pas inzoomen in de details.

Gids

Buiten de academische wereld wil je publiek vooral jouw belangrijkste bevindingen weten en niet zozeer het proces dat eraan voorafging. Dat kan als wetenschapper pijn doen of schuren, omdat het niet strookt met de wetenschappelijke integriteit. In het academische discours is er een grote nadruk op nauwkeurigheid, precisie en controleerbaarheid. Beginnen met de conclusie kan voelen alsof je heel kort door de bocht gaat. Toch kan het raadzaam zijn om dit wel te doen, als je spreekt voor mensen buiten je vakgebied. Zij hebben jou namelijk nodig als gids. Zij hebben jou nodig om de relevantie en de betekenis van je werk te duiden.

Jouw wetenschappelijke kennis kan de wereld ten goede veranderen. Maar dat lukt alleen als andere mensen die kennis tot zich kunnen nemen. Spreek je dus voor mensen buiten je vakgebied, dan is de vraag: Kies je voor precisie of voor impact?