‘We willen niet alleen machines bouwen die slim zijn, maar die de wereld op een positieve manier kunnen veranderen. Het ultieme doel is om de mysteries van kunstmatige algemene intelligentie te ontrafelen,’ aldus Demis Hassabis, oprichter van DeepMind en winnaar van de Nobelprijs voor de Scheikunde in 2024. Dit citaat, afkomstig uit de documentaire The Thinking Game, vat zijn visie treffend samen. Hassabis streeft ernaar om technologie te ontwikkelen die daadwerkelijk een positieve impact op de wereld kan hebben. 

Dat de documentaire even te zien was in Nederland, was te danken aan Gerard van Westen, hoogleraar kunstmatige intelligentie en farmacochemie aan de Universiteit Leiden (en KNCV Gouden Medaille winnaar in 2023). Hij wist een exclusieve licentie te bemachtigen om de documentaire in het spiksplinternieuwe Gorlaeus-gebouw te vertonen. Het onderzoek van Van Westen richt zich op het gebruik van AI om patronen in grote hoeveelheden biomedische data te ontdekken. Door dit te doen, kunnen veelbelovende moleculen voor farmaceutische toepassingen sneller worden geïdentificeerd.  

AlphaFold 

Daarnaast is Van Westen betrokken bij de ontwikkeling van AI-tools die eiwitvouwing en moleculaire interacties kunnen voorspellen, vergelijkbaar met het AlphaFold-project van DeepMind. Dit soort technologieën kunnen belangrijke bijdragen leveren aan de ontwikkeling van behandelingen voor complexe ziekten, zoals kanker en neurodegeneratieve aandoeningen 

The Thinking Game biedt een fascinerende inkijk in de wereld van AI en volgt het vijf jaar lange traject van Hassabis en zijn team, met als hoogtepunt de ontwikkeling van AlphaFold. Met deze doorbraak losten zij een vijftig jaar oud mysterie van eiwitvouwing op door nauwkeurig te voorspellen hoe ketens van aminozuren zich vouwen tot specifieke driedimensionale structuren. AlphaFold heeft de potentie om de manier waarop medicijnen worden ontwikkeld radicaal te veranderen en toont daarmee aan dat AI een directe impact kan hebben op ons dagelijks leven.  

Verlaten ruimte 

Regisseur Greg Kohs slaagt erin een toegankelijk en tegelijkertijd diepgaand portret neer te zetten van een van de grootste wetenschappelijke avonturen van deze tijd. Hij laat de vastberadenheid van Hassabis en zijn team zien, maar ook de tegenslagen die ze onderweg tegenkomen. Zo zien we in een scène een gameroom vol gespannen ontwikkelaars terwijl hun AI-speler het opneemt tegen een menselijke tegenstander in het spel StarCraft. Maar zodra de AI-speler verliest, volgt een shot van een verlaten ruimte. Het team heeft zich teruggetrokken naar hun bureaus om aan verbeteringen te werken. Een krachtig beeld dat zowel onverzettelijkheid vangt als de realiteit van de wetenschap waarin tegenslagen onvermijdelijk zijn.  

Ondanks de indrukwekkende prestaties van DeepMind, blijven er ook belangrijke vragen onbeantwoord. Het is jammer dat de documentaire maar heel kort ingaat op de ethische vraagstukken rondom AI en weinig reflectie biedt op de potentiële risico’s ervan. Hassabis erkent wel dat AI zowel goed als kwaad kan doen, maar het zou interessant zijn geweest om zijn visie te horen hoe dergelijke risico’s in de toekomst beteugeld zouden kunnen worden. Niet in de laatste plaats vanwege de betrokkenheid van grote spelers zoals Google.   

Mysterie 

Qua visuele flair zien we vooral veel talking heads, kantoren en laboratoria, met als verrassing een mooie geanimeerde sequentie waarin Hassabis zijn visie deelt over het vermenigvuldigen van menselijke hersenkracht door AI. Toch blijft het portret van Hassabis zelf oppervlakkig; wie hij echt is en wat hem persoonlijk drijft, blijft een mysterie. 

Als documentaire is The Thinking Game echter zeer geslaagd. Of je nu geïnteresseerd bent in technologie, wetenschap, of simpelweg een goed verhaal over doorzettingsvermogen, The Thinking Game biedt het allemaal. Inspirerend, informatief en bovenal een ode aan de kracht van de menselijke geest.