Veel meer dan een boek over E-nummers, is Ode aan de E-nummers een maatschappijkritisch pamflet.

Het in april verschenen boek Ode aan de E-nummers legt de – soms krankzinnige – overwegingen bloot die een rol spelen in de keuzes die we maken ten aanzien van ons voedsel. Voeding is emotie, religie zelfs, betoogt auteur Rosanne Hertzberger, waardoor rationele argumenten veelal ondergeschikt zijn aan gevoel, beleving en onnozelheid. Ze zet die stelling overtuigend neer.

Niet alleen de industrie en de zelfbenoemde deskundigen houden ons voor de gek, dat doen we ook zelf. We realiseren ons bijvoorbeeld niet hoezeer andere zintuigen dan smaak onze smaakbeleving beïnvloeden, zoals de kleur van het bord, de sociale context of de temperatuur van de kamer. Maar blinde tests zijn meedogenloos eerlijk, en soms hilarisch. Zoals die van de vijftig wijnkenners die witte wijn met een drupje smaakloze rode kleurstof niet als witte wijn herkenden. Of de bezoekers van een biologisch-voedselfestival die vermomde kipnuggets van McDonalds prezen als heerlijk natuurlijk voedsel.

De veilige weg

Voor iemand die bijvoorbeeld Hamburgers in het Paradijs van Louise Fresco heeft gelezen en échte voedingsdeskundigen als Martijn Katan volgt, bevat het boek weinig nieuwe inzichten. Hertzberger kiest veilig de weg van de rationele wetenschapper, wat betekent dat ze lekker schopt tegen alles wat ruikt naar onwetenschappelijke nonsens, zoals de in de VS immens populaire Vani Hari (‘geen enkele dosis van een chemische stof is acceptabel om in te nemen’) en de Nederlandse kruidenvrouwtjes van de Green Happiness (‘eet geen ei, dat is de menstruatie van een kip’).

Het is helaas een verschijnsel van de huidige tijd

Het boek bevat een geweldige hoeveelheid munitie voor op feestjes waar je die licht snobistische hipster-kennis treft, die vriendin die alleen boodschappen doet in de biologische winkel, de kennis die zijn neus ophaalt voor diepvriesvoedsel, en de aspartaammijdende vriend.

Voor mij waren vrijwel alle 260 pagina’s één grote confirmation bias en dat zal gelden voor de meeste C2W-lezers. Maar mijn aspartaammijdende vriend zal het niet snel oppakken en áls hij het al doet, niet overtuigd zijn van de inhoud. Veel mensen kennen dezelfde waarde toe aan meningen als aan feiten gebaseerd op dertig jaar wetenschappelijk onderzoek. Dat is niet Hertzbergers schuld, maar helaas een verschijnsel van de huidige tijd.

Ode aan de E-nummers is een geslaagd pamflet dat lekker wegleest en de juiste hoeveelheid grappige en prikkelende anekdotes bevat. Maar dat Hertzberger, die zelf religieus is, het op het eind nodig vindt om – deus ex machina – religie aan te wijzen als vehikel om onze houding ten aanzien van voedsel ten goede te veranderen, doet daar wel een klein beetje afbreuk aan.