Ieder jaar kiest de uitgever van de bundel een gastredacteur, die de samenstelling voor zijn of haar rekening mag nemen. Voor de 2020-editie was dat fysicus Michio Kaku, zelf wetenschapspopularisator en auteur, die 24 pareltjes selecteerde uit Amerikaanse kwaliteitsmedia, variërend van Wired tot The New Yorker. De bundel is een afspiegeling van het schap populair-wetenschappelijke literatuur in de betere boekhandel: veel life sciences, fysica en evolutie, nauwelijks wiskunde en chemie. De weinige artikelen die je als chemisch kunt bestempelen, zijn stiekem fysica (over de wonderlijke eigenschappen van grafeen) en ruimtevaart (het delven van zeldzame aarden buiten de aarde).

Maar chemici zijn geen bekrompen types, zoals u weet, en kunnen ook genieten van de hoogtepunten en controverses in andere disciplines. En die zijn er genoeg, want Michio Kaku selecteerde artikelen die gemiddeld genomen fantastisch zijn geschreven. Veelal ethisch prikkelend, zoals de twee artikelen die de vraag opwerpen in hoeverre we moreel verantwoordelijk zijn voor onze daden als ons brein is beschadigd, en of er wel zoiets bestaat als ‘vrije wil’ als we kunnen detecteren dat nog vóór we een beslissing nemen, er zeer specifieke biochemische activiteit in onze hersenen plaatsvindt.

Michio Kaku selecteerde artikelen die gemiddeld genomen fantastisch zijn geschreven.

Maar Kaku selecteerde ook artikelen die een exponent zijn van de huidige tijd, zoals de toegenomen aandacht voor gendergelijkheid. Eén artikel bezingt de ‘verborgen heldinnen’ van chaostheorie, de theorie die beschrijft hoe kleine veranderingen in de begincondities van een systeem op langere termijn grote gevolgen kunnen hebben: het butterfly effect.

Ellen Fetter en Margaret Hamilton, slechts voetnoten in de publicatie in 1963 die chaostheorie lanceerde in onze samenleving, bleken cruciale theoretische en praktische bijdrages te hebben geleverd. Dat heeft de nadien befaamde hoofdauteur Edward Lorenz overigens nooit ontkend, maar hij dacht simpelweg niet aan een coauteurschap omdat dat in die tijd hoogst ongebruikelijk was voor een vrouw. Fetter werd uiteindelijk moeder, wat in die tijd het einde van haar carrière betekende. Hamilton werd de eerste ‘software engineer’ en rekende aan diverse NASA-projecten. Ze kreeg daarvoor in 2017 de hoogst mogelijke erkenning: een eigen Lego-minifiguur.

Het boek is daarmee niet alleen een prachtig uithangbord van de wetenschap, ook een verslag van hoe de wetenschap in veel opzichten een afspiegeling is van de tijd. Kaku ziet dat als de belangrijkste, ‘monumentale taak’ van wetenschapsjournalistiek: ‘Making science exciting and relevant to the average person, so that they care about science.’