In het boek We know it when we see it gaat neurowetenschapper Richard Masland op een toegankelijke, maar diepgaande manier in op de wonderen van zicht en perceptie.

Als je wilt begrijpen hoe je ziet, moet je volgens Richard Masland, voormalig hoogleraar neurobiologie en oogheelkunde aan Harvard University, meer weten dan alleen hoe het oog werkt. Je moet namelijk ook snappen hoe het brein betekenis geeft aan de wereld om ons heen – een proces genaamd visuele perceptie. In zijn op 10 maart verschenen boek We know it when we see it: what the neurobiology of vision tells us about how we think legt hij dit proces stap voor stap uit, vanaf de retina, beter bekend als het netvlies, tot de hoogste visuele centra diep in de temporale kwab.

Masland’s uitleg begint met een onderwerp waarnaar hij zelf veel onderzoek heeft gedaan, namelijk de opbouw, de organisatie en de werking van zenuwcellen in de retina. Hij licht toe hoe die cellen visuele informatie opnemen en via speciale signalen met elkaar en andere neuronen communiceren. Die signalen volgt hij naar het brein, dat ze vervolgens filtert en vertaalt naar perceptie. Hij verduidelijkt daarbij onder meer hoe je met behulp van slimme neurale netwerken objecten en gezichten in een menigte kunt herkennen, en waarom mensen dat nog steeds veel efficiënter doen dan de beste computers.

Controleerbare diepgang

Masland opent niet alleen je ogen voor de werking van zicht, maar ook voor andere processen in het brein, zoals hoe gedachtes, herinneringen en emoties ontstaan. Verder neemt hij uitstapjes naar het verleden. Hij schetst daarbij gedetailleerde scenes uit laboratoria en vertelt waargebeurde verhalen over verschillende significante spelers uit het vakgebied. Ondanks dat die uitstapjes soms wat langdradig zijn, waardoor je nog wel eens de hoofdverhaallijn kwijtraakt, geven ze een mooi beeld van de diverse opmerkelijke wetenschappers wiens onderzoek heeft bijgedragen aan het huidige begrip van het onderwerp.

Het is geen makkelijk boek. De verhelderende diagrammen, tussentijdse samenvattingen en milde humor van Masland maken het met een gezonde interesse in het onderwerp echter goed te volgen. Als je een bepaalde definitie even niet meer weet, kun je die gemakkelijk opzoeken in een handige woordenlijst achter in het boek. En je kunt desgewenst ook meer informatie nalezen; Masland verwijst in notities namelijk naar wetenschappelijke publicaties over de besproken onderwerpen. Met dit boek laat hij na zijn overlijden in december 2019 een prachtig wetenschappelijk inkijkje na over de wereld van de visuele perceptie.