Ik ontmoette Anthony Warner – biochemicus, kok, blogger over voedsel – vorig jaar persoonlijk, toen we hem uitnodigden voor een lezing naar aanleiding van zijn wereldwijde bestseller The Angry Chef (vertaald als De Eetwijzer). Het is een kleine, slanke man met een heel bescheiden buikje, waarover hij tijdens zijn lezing grappen maakte.

Buiten de lezing om was hij een verlegen intellectueel die zich van nature niet op zijn gemak leek te voelen met smalltalk, maar tijdens de lezing transformeerde hij in een energiek vat vol feitenkennis, dat hij met veel passie deelde met zijn publiek. Hier stond een man met een missie: weg met alle onzin over diëten en voeding! Wat zijn de harde wetenschappelijke feiten?

Kleurrijk en grondig

Gelukkig schrijft Warner zoals hij presenteert. Zijn tweede boek The Truth About Fat is kleurrijk opgeschreven, inventariseert op een grondige manier de huidige stand van de wetenschap rond vet en overgewicht, maakt korte metten met vooroordelen en schetst hoe dikke mensen moeten opboksen tegen psychische druk, sociale context, hormonale feedbackmechanismes, een ongunstige bacteriepopulatie in de darmen, of een genetische ongunstig gestel. Vrijwel iedereen wil slank zijn, maar als het makkelijk was, waren we het allemaal.

Maar dat zijn we niet. Zo’n 20 % van de wereldbevolking heeft overgewicht, in Warners thuisland Groot-Brittannië is dat maar liefst 63 %. En die percentages groeien. De boodschap van het boek is dan ook tamelijk negatief: gebaseerd op wetenschappelijke data werkt eigenlijk vrijwel niets blijvend tegen overgewicht, behalve zware ingrepen als een maagverkleining. Met name over diëten is Warner negatief. Ze doen meer kwaad dan goed, doordat ze mensen voortdurend confronteren met hun ‘zwakte’ en belemmeren in hun gedrag, terwijl er vrijwel altijd een terugval komt met als resultaat dat het gewicht hoger is dan het was. Als een sinusgrafiek met opwaartse trend. 

‘Als het makkelijk was, was iedereen slank’

Wat werkt wel? Dit legt Warner uit in het intrigerende laatste hoofdstuk Going Dutch, dat draait om een omvangrijk plan dat de Gemeente Amsterdam in 2013 implementeerde. Het is een systeembenadering, waarbij ogen­schijnlijk onbeduidende factoren zijn aangepast om mensen gezonder te laten leven, zoals meer fietspaden, betere toegang tot gezond voedsel en een verbetering van sociale context. No shaming, no guilt, only positive messages on how to stay healthy. Het resultaat: 12 % minder overgewicht bij kinderen na vier jaar. Warner stelt dat dit het enige voorbeeld ooit is in de westerse maatschappij waar een campagne tegen overgewicht werkt, zij het alleen preventief.

Zijn fascinerende boek zal je manier van denken over overgewicht voor altijd veranderen.