PeelPioneers verwerkt sinaasappelschillen tot etherische oliën en vezelrijpe pulp. Een tweede verwerkingsfabriek zit al in de pen. Die gaat de pulp verder ontleden in waardevolle componenten voor de levensmiddelenindustrie, zoals cellulose, pectine en flavonoïden.

Scheikundige en medeoprichter van de Brabantse start-up PeelPioneers Sytze van Stempvoort (25) is eraan gewend, maar iedereen die de fabriek bezoekt, ontkomt niet aan de overweldigende geur van sinaasappel. ‘Je merkt direct dat hier echt iets gebeurt.’ Het ondernemerschap ligt hem wel. De vrijheid, het harde werken, de verantwoordelijkheid, technologie ontwikkelen en een florerend team opbouwen: het zijn dingen die hem intens blij maken, ook al is hij op vrijdagavond om tien uur nog aan het werk. ‘Ik zou het voor geen goud willen missen. Maar een volgende keer zou ik het wel ietsje slimmer aanpakken, met meer oog voor de werk-leefbalans.’

Het inzicht dat sinaasappelschillen een interessant uitgangsstof zijn voor nieuwe producten, kreeg de jonge ondernemer in 2015 tijdens zijn afstudeerproject aan de University of York. Hier werkte hij mee aan het OPEC-project, dat staat voor Orange Peel Extraction Company. ‘Het project was een knipoog naar de organisatie van olieproducerende landen’, vertelt Van Stempvoort. ‘Onze OPEC wil het afval van het meest geproduceerde fruit in de wereld duurzaam benutten. De helft van elke vrucht is schil. We vroegen ons af: wat kun je met de enorme hoeveelheid biomassa? Het was relatief fundamenteel chemisch onderzoek. Met microwave­technologie, dus elektromagnetische straling, probeerden we de cellen in de schil te ontsluiten om zo de stoffen te winnen voor allerlei toepassingen.’

Eerste verwerkingslijn

Eenmaal terug in Nederland was het zaadje geplant. ‘Overal waar ik kwam, zag ik sinaasappelschillen. Bij de supermarkt om de hoek, bij horecagelegenheden, bij cateraars en bedrijfskantines. Zo is het balletje gaan rollen.’ Bij een bijeenkomst voor start-ups, waar Van Stempvoort zijn idee mocht pitchen, trof hij zijn huidige compagnons Bas van Wieringen en Lindy Hensen van investeerder TEKKOO. Beiden – tien jaar ouder en met ruime ervaring in ondernemen en innovatie – zagen direct de potentie. Van Stempvoort: ‘Zij vonden het een mooi duurzaam initiatief en wilden daar graag aan bijdragen. We hebben toen afgesproken om gezamenlijk PeelPioneers op te richten, waarin zij participeren. Dat is tot de dag van vandaag het geval.’

In Nederland gaat het in totaal om 250.000.000 kg schillen per jaar, afkomstig van bedrijven en huishoudens. Nu verbrand je de schillen, omdat composteren of vergisten in de praktijk niet haalbaar zijn. Van Stempvoort somt de bezwaren op: ‘De schillen zijn wel biologisch afbreekbaar, maar dit gaat niet snel genoeg. Na de standaard 27 dagen composteren van gft resteren er doorgaans nog stukken plastic, glas en sinaasappelschillen, en die verbrand je dan alsnog. Bij vergisten is het probleem dat zelfs het biogas nog naar sinaasappel ruikt en dat wil de gasnetbeheerder liever niet. Alsnog nabehandelen maakt het te duur en dat geldt ook voor verbranden, want de schillen bestaan voor 80 % uit vocht.’

Anderhalf jaar en flink wat lab- en pilottests later, waren de proof of concept en de technologie ontwikkeld. Met een solide businessplan en contracten met afnemers en leveranciers op zak, wisten de drie pioniers vervolgens de BOM Brabant Ventures, Stichting DOEN en ABN-AMRO ervan te overtuigen om gezamenlijk ruim € 1 miljoen te investeren in de bouw van de eerste verwerkingslijn van sinaasappelschillen. ‘Wat de doorslag gaf, was dat we als team een mooie mix aan competenties, ervaringen en positieve energie tentoonspreiden. Een goed idee gaat pas echt leven als een team er vol voor gaat’, zegt Van Stempvoort.

Zeven vrachtwagens vol

Sinds november 2018 rijden vrachtwagens vol schillen af en aan naar de gloednieuwe fabriek op het terrein van afvalinzamelaar Renewi in Son en Breugel, een partner van PeelPioneers, die de aanvoer verzorgt. ‘Inmiddels draaien we elke werkdag 30.000 kg verse sinaasappelschillen door onze verwerkingslijn heen. Dat zijn zeven vrachtwagens volgestapeld met containers met schillen afkomstig van Jumbo, La Place, Dirk, verschillende horecaonder­nemers en grote cateraars’, vertelt Van Stempvoort trots.

Het bedrijf was en vermaalt de schillen, en onttrekt daarna de etherische olie via verhitting aan de pulp: een thermo-mechanisch extractproces. Vervolgens werkt het de olie op tot een 99,5 % zuiver sinas­aroma (D-limoneen) en verpakt die in flesjes van 10 ml tot containers van 1.000 l, afhankelijk van de afnemer. Dat is met name de voedingsindustrie voor producten als frisdrank, krentenbollen en sinaasappeltoetjes, maar ook de schoonmaakmiddelenindustrie gebruikt het als ingrediënt. Uit 40.000 kg schillen, de maximale capaciteit van de huidige verwerkingslijn, haalt PeelPioneers op een dag zo’n 200 kg etherische olie. De rest is vezelrijke pulp die het bedrijf verkoopt als bijvoeding voor vee. ‘Deze producten zetten we volledig af. De fabriek verdient zichzelf gewoon terug en we groeien volgens plan. Nu we weten hoe het is om elke dag duizenden kilo’s schillen te verwerken en een mooie marktpositie hebben opgebouwd, kunnen we door.’

Nog meer producten

Een sinaasappelschil bevat nog veel meer interessante componenten. Sinds begin dit jaar ontwikkelt het R&D-team daarom raffinagetechnieken om meer waarde uit de schil te halen. Ook zijn de afgelopen drie maanden op schaal van 100 kg pilottests gedraaid. Van Stempvoort: ‘De pulp die we nu als veevoer afzetten, gaan we verder uit elkaar plukken in bijvoorbeeld cellulose als een grondstof voor papier, pectine als verdikkingsmiddel en flavonoïden als antioxidant. Die producten willen we gaan afzetten als functionele ingrediënten voor de levensmiddelenindustrie.’

Hiervoor ontwikkelt het bedrijf, met inmiddels dertien medewerkers, plannen voor de bouw van een tweede verwerkingsfabriek in Nederland. Ook is een nieuwe investeringsronde nodig, die naar verwachting medio volgend jaar afgerond is. En als dat staat en draait, wil Peelpioneers de grens over om daar zijn truc toe te passen, om zo in 2022 dé schillenverwerkers van Noordwest-Europa te zijn.

De KNCV publiceerde eerder een filmpje met Sytze van Stempvoort in de serie ‘Uit de labjas’.