Wat is de toekomst van laboratoria? Kleurrijker, meer automatisering, kleiner… Twee laboratoriumontwikkelaars delen hun ideeën over de trends die ze zien. ‘Als je een houten tafel gewend bent, dan kan basismeubilair al “toekomstig” aanvoelen.’
Hoe up-to-date je laboratorium is, hangt af van hoe intensief en voor welke doeleinden je het nodig hebt. ‘Het verschilt per sector in wat voor ontwikkelfase een lab is en welk doel een lab heeft’, zegt Raymond de Kok, projectteam coördinator bij INTOS Lab Solutions. ‘Laboratoria in scholen en in ziekenhuizen hoeven meestal niet de nieuwste snufjes te hebben en blijven daardoor soms wel dertig jaar hetzelfde. Maar farmaceuten willen van de nieuwste ontwikkelingen en technologieën gebruik maken, dus daar zie je vernieuwing van het meubilair veel regelmatiger.’
Dat heeft ook te maken met hoeveel budget een instelling heeft, vult De Koks collega Hans van de Vis aan. ‘Een voedingsproducent die zijn eigen producten wil onderzoeken heeft vaak niet de behoefte of middelen om de nieuwste labapparatuur aan te schaffen.’ Farmaceutische bedrijven beschikken vaak over een ruimer budget om hun laboratorium te moderniseren. Van de Vis: ‘Met een groot budget kun je veel verder denken wat dat betreft.’
‘Meubilair moet het werkproces bevorderen, niet belemmeren’
Raymond de Kok
Smartphone
Volgens Gerjan Trommelen, verkoopleider bij Waldner Benelux, ligt het ook aan de vraag: wat willen klanten nu eigenlijk hebben? ‘Anderzijds heeft ook nooit iemand om een smartphone gevraagd, maar toch kwam die er. In het lab heb ik die “smartphone” -uitvinding alleen nog niet echt gezien.’
Want wat is het ‘lab van de toekomst’? Dat is een moeilijk begrip, vindt Trommelen. ‘Vanuit Waldner zijn we bijvoorbeeld bezig met labs waarbij je de deuren zonder handen kunt openen of het licht aan kunt doen met je stem, maar heel veel vraag is daar nog niet naar. Of je zoekt het nog meer in het materiële: je ziet tegenwoordig wat meer rondere vormen of meer recyclebare tafelbladen.’
‘Apparaten en systemen worden steeds meer op afstand bestuurbaar en afleesbaar’
Gerjan Trommelen
Van de Vis beaamt dat: ‘Als je een houten tafel gewend bent, dan kan ons basismeubilair al snel “toekomstig” aanvoelen.’ Maar ook ruimte kan een beperkende – en daardoor een innoverende – factor zijn. ‘Je wilt op een zo klein mogelijke plek zo veel mogelijk opbergruimte hebben en dat nog het liefst zo dicht mogelijk bij je werkplek én goed schoon te maken.’
Op afstand
Zowel Van de Vis als Trommelen noemen ‘het minimaliseren van bewegingen in het lab’ als een belangrijk concept voor het lab van de toekomst. Trommelen: ‘Ik denk dat het lab ook steeds kleiner wordt. Meer en meer apparaten en systemen worden op afstand bestuurbaar en afleesbaar, zodat je alleen het lab in hoeft om iets aan te zetten.’ Dat zou veel labruimte schelen en is daardoor goedkoper. ‘Je kunt een toekomst voor je zien met dichte, saaie boxen die weinig energie kosten en waarin vrijwel alles automatisch gaat’, vervolgt Trommelen. ‘Je loopt daar alleen nog maar naar binnen om je sample in te laden en zo snel mogelijk weer weg te gaan. Maar dat is natuurlijk in strijd met het maken van “fancy” laboratoria.’
‘Je wilt op een zo klein mogelijke plek zo veel mogelijk opbergruimte hebben’
Hans van de Vis
Want ook in de aankleding van laboratoria zijn er trends, merkt De Kok op. ‘Wat wij zien en wat ook uit onderzoek blijkt is dat de werkomgeving belangrijk is voor de werknemer en de werkervaring versterkt. Ook kleur is belangrijk: de bedrijfskleur kun je bijvoorbeeld verwerken in frontjes en frames, maar het hoeft ook geen schreeuwende boel te worden. Als je een fijne werkomgeving creëert, dan zijn werknemers productiever. Dat is ook een eis die wij stellen aan al ons meubilair, dat dat het werkproces bevordert in plaats van belemmert.’ Mede daarom is INTOS veel bezig met modulair bouwen. ‘Zeker in onderzoekslaboratoria kan de behoefte van laboranten per project veranderen. Met modulair bouwen kun je makkelijker de inrichting veranderen zonder dat je meteen nieuwe meubels hoeft neer te zetten.’
Twee wegen
De laboratoriumwereld lijkt dus tegelijkertijd twee wegen te bewandelen: enerzijds meer ergonomie, meer kleur en meer werkgemak, anderzijds meer automatisering (flowchemie), minder handwerk en meer efficiëntie. ‘Het is eigenlijk wachten op die spreekwoordelijke “smartphone” waar niemand om heeft gevraagd, maar die niemand nu kan missen’, aldus Trommelen. Wat de mogelijkheden ook zijn, uiteindelijk ligt het natuurlijk aan de klant: wie betaalt, bepaalt hoe het lab van de toekomst eruit komt te zien.
Nog geen opmerkingen