Kankermedicatie vind je in alle soorten en maten, van chemokuren tot immuuntherapieën. Je moet dus wel een heel goed idee hebben wil je je in dit drukke veld profileren. ‘Er is al veel vooruitgang geboekt, maar er liggen nog genoeg successen in het verschiet’, aldus Johan Pijnenborg, ceo van start-up GlycoTherapeutics. ‘Immuun-checkpointremmers zijn bijvoorbeeld heel succesvol, maar bij meer dan de helft van de patiënten slaat de therapie niet langdurig aan.’ 

GlycoTherapeutics richt zich, zoals de naam al aangeeft, op suikermoleculen. ‘Gezonde cellen hebben een complexe laag suikers op hun oppervlak’, legt Pijnenborg uit. ‘Die hebben tal van belangrijke, natuurlijke functies. Eén van die functies is interactie en communicatie met het immuunsysteem.’ Veel ziekten ontstaan door verstoringen in die interacties. In het geval van kanker zijn er bijvoorbeeld specifieke suikermoleculen die te sterk tot expressie komen in de suikerlaag. Zodoende omzeilt de kankercel het immuunsysteem.  

Paard van Troje 

‘De moleculen die we bij GlycoTherapeutics ontwikkelen, richten zich op die suikerlaag’, zegt Pijnenborg. ‘In een zogenoemde Trojan horse-aanpak kunnen wij met onze stoffen de suikerlaag op kankercellen veranderen. Hierdoor vertragen kankercelgroei en metastase en kan het immuunsysteem de kankercellen beter vinden. We bevinden ons nog wel in de preklinische fase, dus de aanpak is nog volop in ontwikkeling. Maar het is een drastisch nieuwe therapie die een grote rol kan gaan spelen in de strijd tegen kanker.’

De techniek van GlycoTherapeutics is gestoeld op een decennium aan academisch onderzoek onder leiding van Thomas Boltje en Christian Büll van de Radboud Universiteit in Nijmegen. Met hun glycobiologie-onderzoeksgroepen werken zij vanuit respectievelijk een chemische en een biologische invalshoek. Pijnenborg: ‘Samen met Emiel Rossing en Nienke Eerden heb ik ook al die jaren aan suikerchemie gewerkt. Dat onderzoek heeft geleid tot mooie moleculen die we hebben gepatenteerd. Samen hebben we in 2022 onze start-up opgericht, met steun van Leendert van den Bos op het gebied van business development.’ 

‘In een Trojan horse-aanpak kunnen wij de suikerlaag op kankercellen veranderen’ 

Het idee voor een start-up kwam niet uit de lucht vallen. ‘Dat ontstond al vrij vroeg; in 2015 kwam ik in aanraking met glycobiologie en als organisch chemicus zag ik daar veel kansen in’, vertelt Pijnenborg. ‘Tijdens een stage kon je al een nieuw molecuul maken waarmee je bijvoorbeeld ook écht een nieuw proces in cellen kon visualiseren of veranderen. Dat stimuleerde me: ik wilde iets gaan doen met die combinatie van organische chemie en de grote potentie voor medische toepassingen. Er was ook nog maar weinig op de markt dat zich richt op de suikerlaag in oncologie. Tijdens mijn PhD-onderzoek heb ik hier steeds meer vorm aan kunnen geven.’ 

Meerdere kankersoorten 

Maar er is nog een lange weg te gaan. Pijnenborg hoopt binnen drie jaar met klinische studies te starten. ‘Het is nu vooral preklinische doorontwikkeling, dus we testen onze stoffen in cellen en doen muizenstudies. Er is al veel onderzoek gedaan, maar we moeten doorwerken naar validatie van onze stoffen zodat de klinische fase kan starten.’ Het principe achter de therapie lijkt breed toepasbaar, volgens Pijnenborg. ‘We verwachten dat het werkt tegen meerdere kankersoorten’, zegt Pijnenborg. ‘Steeds meer onderzoek laat namelijk zien dat suikers belangrijk zijn in de progressie van kanker en juist dát aspect pakken we aan. Dat is het grote voordeel aan onze strategie. We willen als bedrijf vooral specialist worden op het gebied van de medische ontwikkeling van de glycobiologie.’ 

Daar zit de meeste potentie maar ook de grootste uitdaging. ‘Het glycobiologieveld is nog maar beperkt toegepast in de oncologie. Dat betekent dat er nog veel uitgezocht moet worden. We kunnen minder bouwen op voorgaande kennis wat betreft de medicijnontwikkeling. Gelukkig kunnen we wel terecht bij experts die ons helpen de uitdagingen te overbruggen en de potentie optimaal te benutten.’